Οι λόγοι που συνήθως οδηγούν τους γονείς να φέρουν τα παιδιά τους στο γραφείο ενός ψυχολόγου μπορεί να είναι πολλοί και διαφορετικοί μεταξύ τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
Δυσκολία προσαρμογής στο σχολείο
Άγχος αποχωρισμού
Διάσπαση προσοχής
Δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις
Επιθετικότητα
Αδελφική ζήλεια, αλλαγή στη ζωή του παιδιού μετά τη γέννηση ενός ακόμα παιδιού
Χαμηλή αυτοεκτίμηση, άγχος
Αλλαγές στην οικογενειακή κατάσταση (επικείμενο διαζύγιο των γονέων, πένθος κ.α.)
Ασθένειες των παιδιών ή των γονιών τους
Τραυματικά γεγονότα
Η ψυχοθεραπεία έχει στόχο να βοηθήσει τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της καθημερινής ζωής, να αξιοποιήσουν τις ικανότητές τους, να χτίσουν τον πυρήνα του εαυτού τους και να γίνουν χαρούμενα και δημιουργικά.Μέσα από την προσωπική σχέση που αναπτύσσουν με το θεραπευτή, το συμβολικό παιχνίδι, τις εικαστικές δημιουργίες, αλλά και τη σταθερότητα των συναντήσεων σε συγκεκριμένο μέρος και ώρα κάθε βδομάδα, τα παιδιά μαθαίνουν να εκφράζουν και να επεξεργάζονται τα συναισθήματά τους και να ξεπερνούν τις δυσκολίες. Σε συνδυασμό και με μια σταθερή συμβουλευτική γονέων, τα εκάστοτε προβλήματα μπορούν να ξεπεραστούν και οι σχέσεις μέσα στην οικογένεια να γίνουν και πάλι αρμονικές. Οι ομαδικές θεραπείες παιδιών απευθύνονται κυρίως σε παιδιά με δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις, έλλειψη οριοθέτησης, έντονο ανταγωνισμό, χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολία ανάληψης πρωτοβουλίας και ρόλου μέσα στο σπίτι ή το σχολείο.Η επαφή με τους συνομιλήκους σε ένα δομημένο πλαίσιο όπου οι δραστηριότητες και οι κανόνες καθορίζονται από έναν ενήλικα φαίνεται να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και να βοηθάει αρκετά άμεσα τα παιδιά να απαλλαγούν από τα θέματα που τα δυσκολεύουν. Ενδεικτικά αναφέρω κάποιους τρόπους και θέματα δόμησης του παιχνιδιού σε μια ομάδα παιδιών:
Χρήση μαριονέτας και εισαγωγή πάνω στις έννοιες των συναισθημάτων: Κάθε παιδί χρησιμοποιεί τη μαριονέτα σαν «διαμεσολαβητή», ανάμεσα σ’ εκείνο και τους άλλους, σ’ εκείνο και το θεραπευτή, και του δίνεται, έτσι η δυνατότητα να μιλήσει για το πώς νιώθει και να το συσχετίσει με κάποιο γεγονός της μέρας του ή της εβδομάδας του.
Επίλυση προβλημάτων ή συγκρουσιακών εμπειριών με τη χρήση κουκλοθεάτρου ή συμβολικών παιχνιδιών. Το παιχνίδι μπορεί να εξελιχθεί τόσο ανάμεσα στα μέλη της ομάδας, όσο και με τη συμμετοχή του θεραπευτή που χρειάζεται να δημιουργήσει διορθωτικές εμπειρίες ή να καταδείξει μέσα από το συμβολικό παιχνίδι τα συναισθήματα που αναδύονται.
Χρήση βιβλίων. Συχνά, μέσα από παιδικά βιβλία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε θέματα προς συζήτηση ή παιχνίδι ρόλων, όπως το τι σημαίνει να είσαι κακός, το να μεγαλώνεις, το να έχεις επιθυμίες κ.ο.κ.
Θεματικές συνεδρίες για την λύπη, την απώλεια και το θυμό σε σχέση με την εγκατάλειψη, πραγματική, φυσική ή συναισθηματική που μπορεί να βιώνουν τα παιδιά.
Συνεδρίες πάνω στις έννοιες του φόβου, με role-playing, με τη χρήση αναπαραστατικών μορφών τέχνης, με ομαδικές ζωγραφικές ή κατασκευές παραμυθιού πάνω σ’ αυτό που μας τρομάζει.
Η εφηβεία αποτελεί μια δύσκολη περίοδο μετάβασης από την παιδική στην ενήλικη ζωή. Διακρίνεται από κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπως οι ραγδαίες αλλαγές σε σωματικό επίπεδο που μπορεί να βιωθούν από τους έφηβους σαν παράξενες ή όχι επιθυμητές, αλλαγές στον τρόπο που σχετίζονται μεταξύ τους τόσο ως προς το ίδιο φύλο όσο και ως προς το αντίθετο, απορίες σε σχέση με τη σεξουαλικότητα και τη σεξουαλική ζωή, δυσκολία στην επιλογή του επαγγέλματος, αυξημένο άγχος τόσο σε σχέση με την ύπαρξή τους όσο και για το σχολείο και τις εξετάσεις, έντονα συναισθήματα μοναξιάς, απότομες αλλαγές στη διάθεση, αισθήματα βίας ή έντασης, ντροπή.Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε πως η εφηβεία είναι μια περίοδος κρίσης. Είναι, όμως, ταυτόχρονα και η περίοδος, όπου τα άλυτα ή τα προβληματικά σημεία της παιδικής ηλικίας επανέρχονται στην επιφάνεια. Έχουν τώρα μια δεύτερη ευκαιρία να λυθούν ή να γίνουν τα μόνιμα προβλήματα που θα μας ακολουθούν σ’ όλη τη ζωή, μέχρι να αποφασίσουμε να τα λύσουμε.Γι’ αυτό, είναι ουσιώδες, αν ένας έφηβος αισθάνεται δύσκολα με κάτι, αν κάτι τον ενοχλεί επίμονα, να απευθυνθεί σε ειδικό. Μέσα από μια ατομική ψυχοθεραπεία μπορούν να αντιμετωπιστούν τόσο οι δυσκολίες όσο και το άγχος που τις συνοδεύει, και να μιλήσουν ανοιχτά οι έφηβοι με έναν ενήλικα της εμπιστοσύνης τους όπου το απόρρητο τους προστατεύει για όλες τις απορίες τους.Μερικές φορές ενδείκνυται οι έφηβοι να συμμετέχουν σε ομαδικές συνεδρίες, έτσι, ώστε να μπορούν να συζητούν με τους συνομιλήκους τους όλα όσα τους φοβίζουν και τους προβληματίζουν νιώθοντας ταυτόχρονα μέλος μιας ομάδας με την οποία μοιράζονται τις ίδιες ανησυχίες, παρουσία ενός ενήλικα ικανού να εμπεριέξει τα άγχη τους και να τους βοηθήσει να καταλάβουν πώς μεταφράζονται όλες οι αλλαγές που βιώνουν στη ζωή τους.
